Είναι 2 το βράδυ. Είμαι κουρασμένη από προηγούμενες μάχες. Την ίδια στιγμή έρχεται η μάμα μου και μου λέει <<πρέπει να φύγουμε τώρα!>>. Τα συναισθήματα μου είναι ανάμικτα. Από την μία δεν θέλω να φύγουμε , επειδή είναι ο τόπος που έκανα μάχη και ο τόπος μου μεγάλωσα, αλλά από την άλλη θέλω να φύγουμε για να έχουμε να φάμε και να μείνουμε ελεύθεροι .
[ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙΣ ΑΞΕΧΑΣΤΟ]
ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΑΚΗ ΣΤ1
Το βράδυ θα αποφασιζόταν εάν θα γίνει έξοδος και πότε. Την επόμενη μέρα η μητέρα μου, μου είπε, να πάμε στην τελευταία λειτουργία του Μεσολογγίου. Πήγαμε, και όλοι κλαίνε γιατί είχε αποφασιστεί ότι θα γίνει έξοδος. Ότι ή «θα ζήσουμε ελεύθεροι ή θα πεθάνουμε ελεύθεροι». Η έξοδος είχε αποφασιστεί να γίνει σήμερα στις 8 Απριλίου, αλλά έριξε μια δυνατή καταιγίδα, και αποφασίστηκε να γίνει δύο μέρες αργότερα, στις 10 Απριλίου.
Σκάψαμε λαγούμια και βάλαμε μπαρούτι μέσα, για να ανατιναχτούν και να κάνει αντιπερισπασμό στους Τούρκο Αιγύπτιους. Για να βγούμε εμείς από τρία σημεία, και από την Κλείσοβα θα ερχόντουσαν με βάρκες και να ενωθούν με τους υπόλοιπους και να πάμε να ενωθούμε με το στρατό του Καραϊσκάκη για να ζήσουμε ελεύθεροι.
Το απόγευμα δώσανε το αφιόνι για να κοιμηθούν τα μωρά, για να μην κλαίνε την ώρα της εξόδου, και να μην ξυπνήσουν τους τούρκο Αιγύπτιους. Βγήκαμε από τα τείχη και περιμέναμε μέσα στην τάφρο το σήμα του Καραϊσκάκη. Ενώ ο Καψάλης είχε κλειστεί στο σπίτι του μαζί με όλους τους χτυπημένους που δεν μπορούσαν να περπατήσουν, άλλοι γέροι και άλλοι που δεν ήθελαν να αφήσουν το Μεσολόγγι, ενώ άλλοι στα σπίτια τους. Για να ανατιναχτούν όταν μπουν οι Τούρκοι μέσα στο Μεσολόγγι και να πεθάνουν ελεύθεροι.
Εμείς βγήκαμε από την τάφρο μόλις ο Καραϊσκάκης έδωσε το σύνθημα και ανατινάχτηκαν τα λαγούμια. Τα γυναικόπαιδα ξεκίνησαν από το παραλιακό κομμάτι που ήταν το πιο ασφαλές και οι άλλες δύο ομάδες από άλλα δύο μέρη. Ξεκινήσαμε να περνάμε τα αλλεπάλληλα κύματα από Τούρκο Αιγύπτιους, αλλά σε κάποια στιγμή ακούσαμε μία φωνή «ΠΙΣΩ ΡΕ ΠΑΙΔΙΑ», κοκαλώσαμε. Πολλά γυναικόπαιδα γύρισαν πίσω στο Μεσολόγγι στο σπίτι του Καψάλη και άλλοι συνέχισαν . Αρχίσαμε να αντικρίζουμε τα παλικάρια του Καραϊσκάκη μόλις φτάσαμε στην εκκλησία του Αγίου Συμεών και αρχίσαμε να μετριόμαστε και ήμασταν πολύ πιο λίγοι από ότι ξεκινήσαμε. Όταν φτάσαμε πιο κοντά στον Καραϊσκάκη, είδαμε ότι τους είχαν κλείσει το δρόμο το ιππικό των τούρκο αιγύπτιων. Δόθηκε μια πολύ μεγάλη μάχη μέχρι να φτάσουμε και να ενωθούμε με το στρατό του Καραϊσκάκη.
Έχασα πολλούς συγγενείς και φίλους, που άλλους τους έπιασαν και τους πούλησαν σε σκλαβοπάζαρα. Μετά από δέκα χρόνια ήρθε ένας πολύ καλός μου φίλος που τον είχαν πιάσει και τον είχαν πουλήσει σε έναν Κύριο που τον μεγάλωσε για δέκα χρόνια και τον έστειλε στην Ελλάδα, που είχε ελευθερωθεί μετά από πόσες θυσίες από τόσες σφαγές, μετά από δύο τρομακτικούς εμφυλίους και μετά από κερδισμένες μάχες και ηττημένες μάχες. Που όλα αυτά μας έφεραν σε ένα ανεξάρτητο κράτος που το λένε Ελλάδα που αποτελούταν από την Πελοπόννησο, την Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες.
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤ1
Το τείχος που προστάτευε το Μεσολόγγι είχε ήδη υποστεί μεγάλες ζημιές. Οι μέρες περνούσαν μαρτυρικά. Πολλά γυναικόπαιδα πήγαν σε ένα νησί, εγώ έμεινα πίσω. Κάθε μέρα άρχισε να γίνεται χειρότερη. Το φαγητό μας όλο και μειωνόταν. Μετά από καιρό, η απόφαση πάρθηκε. Όλοι οι Μεσολογγίτες, γυναικόπαιδα και άντρες, μαζεύτηκαν στην πλατεία. Η μεγάλη απόφαση πάρθηκε. Θα κάναμε έξοδο. Μάζεψα τα λίγα και αγαπημένα μου πράγματα. Ήξερα ότι ήταν η τελευταία φορά που θα έβλεπα το Μεσολόγγι. Έτρεξα κοντά στο τείχος. Από μια τρυπούλα στο τείχος παρατηρούσα την μάχη. Χιλιάδες τούρκοι εναντίον λίγων γενναίων αγωνιστών που μάχονταν για την ελευθερία. Αυτό θα ήταν το τέλος σκέφτηκα. Το τέλος της Ιστορίας του Μεσολογγίου.
ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΜΠΛΙΚΑ ΣΤ1
Eίμαι ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι το οποίο αυτή την στιγμή γράφει σε εσάς αυτό το κείμενο για την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου. Οι κανονιοβολισμοί επαναλαμβάνονται συνέχεια από τους Τούρκους με αποτέλεσμα να πεθαίνουν αρκετοί άνδρες. Πραγματικά οι εικόνες είναι πολύ τρομακτικές αλλά οι Τούρκοι δεν μπορούν να πάρουν το Μεσολόγγι. Έχουν ήδη έχουν κάνει δύο προσπάθειες. Στην πρώτη έσκαψαν λαγούμια για να διαλύσουν το τείχος μας με μπαρούτι αλλά δεν τα κατάφεραν, τώρα κάνουν μία νεα προσπάθεια δημιουργούν ένα βουνό από λάσπη και άμμο. Πριν από λίγο με φώναξαν για να τους βοηθήσω γιατί οι Τούρκοι έκαναν γιουρούσι αλλά τα παιδιά μαζί με εμένα βρισκόμασταν εκεί και αντισταθήκαμε ρίχνοντας πέτρες και καταφέραμε να σκοτώσουμε 3.000 Τούρκους ενώ εμεί χάσαμε μόνο 22.Επίσης είμαστε τυχεροί επειδή ο Μιαούλης μας έφερνε τρόφιμα από άλλα νησιά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤ1
...Άλλη μια μέρα ξημέρωσε στο Μεσολόγγι με κραυγιές, κυρίως από γυναικόπαιδα που έβλεπαν τις σφαγές και γενναίους άντρες να πέφτουν...
Για να καταλάβετε, ο πατέρας μου έχει να έρθει τρεις εβδομάδες σπίτι, αλλά η μητέρα πηγαίνει και τον εφοδιάζει με τα απαραίτητα...
Αλλά όλο και λιγοστεύουν τα τρόφιμα... Τρώμε μόνο δυο φέτες ψωμί και αν περισέψουν...
...Εμείς, τα παιδιά, κρυβόμαστε σε ένα αρκετά μεγάλο κτίριο, στη γωνία της πόλης, για να μην κινδυνεύουμε...
Όλα είμαστε κατά βάθος φοβισμένα... Άλλα χάσανε οικογένεια, άλλα απλά πεινούσαν για φαγητό, αλλά όλα πεινούσαμε για ελευθερία!
ΜΑΡΙΑ ΒΙΓΛΑΚΗ ΣΤ1
Μπήκε πλέον άνοιξη, γεμάτη ομορφιές. Τα λουλούδια, τα δέντρα, το χορτάρι, μέχρι και ο ουρανός καλωσόριζε την πολυπόθητη και λαμπερή άνοιξη. Όμως εμείς εκεί, πόλεμος. Η μεγαλύτερη βόλτα των μεγάλων ήταν ο γύρος του τείχους, ενώ των μικρών ο γύρος του σπιτιού τους. Ακόμα και η φύση στράφηκε εναντίον μας, με διαφορετικά και σαφώς πιο δυνατά όπλα από τα τουφέκια και τα σπαθιά που με το ζόρι κατείχαμε. Όπως η ομορφιά του γύρω κόσμου. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η ομορφιά έσκαγε σαν βόμβα στα μάτια των ηρώων και δημιουργούσε τις αναθυμιάσεις του πειρασμού. Δυνατό πράγμα ο πειρασμός, ακόμα δυνατότερο όταν είσαι δυσαρεστημένος. Εγώ που ξέρω κάθε άνθρωπο στο Μεσολόγγι, μπορώ να περηφανευτώ πως κανείς δεν αποδυναμώθηκε από την πανίσχυρη δύναμη του πειρασμού. Ο καιρός περνούσε και τα πράγματα δυσκόλευαν, όλο και περισσότερο με τη φύση. Ξέραμε ότι θα πεθαίναμε στην καλύτερη εποχή του χρόνου, αν αντιστεκόμασταν.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΤΣΙΤΑΚΙΔΗΣ ΣΤ1
Σάββατο 13 Νοεμβρίου 1825
Τώρα οι τροφές τελειώνουν ακόμα πιο γρήγορα αλλά είναι φυσιολογικό αφού τώρα γίναμε πολλοί περισσότεροι στο Μεσολόγγι. Τώρα καμία φορά δεν τρώω και καθόλου. Η μαμά μου λέει ότι πρέπει να τρώω καλύτερα αλλά εγώ δεν θέλω. Θέλω να έχουν φαγητό αυτοί που αγωνίζονται για την πατρίδα, για την ελευθερία !
Μαμά είναι αυτός ο … Μιαούλης ; Την ρωτάω
Ναι ! θα μας φέρει κι άλλα εφόδια. Μου είπε
Τέλεια ! Είπα.
Ο Μιαούλης λέει καλύτερα τα γυναικόπαιδα να ξαναφύγουν. Δεν ξέρω τι να πω ! Θέλω εδώ τους φίλους μου αλλά έτσι δεν θα έχουν φαγητό οι αγωνιστές. Τελικά οι περισσότεροι έμειναν. Δεν ξέρω αν πρέπει να χαρώ ή να λυπηθώ.
Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 1825
Οπα τι βλέπω ; κι άλλος χοντρομπαλάς ήρθε ; Μάλλον η μάχη δεν τελείωσε. Καλά ας έρθει αν τολμά. Ελπίζω να τον σκίσουμε χα χα χα !
Δευτέρα 7 Ιανουαρίου 1826
Καλή χρονιά ! Χαρούμενο το 1826 ! Τουλάχιστον έτσι ελπίζω να είναι. Ο Μιαούλης μας ξαναέφερε τρόφιμα για 3η φορά. Άφησε και στο Βασιλάδι, το ένα από τα νησάκια της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΣΤΑΝΑΚΗ ΣΤ1
Ήταν πρωί όταν ακούστηκε ένα "μπουμ". Έμοιαζε με πυροβολισμό και δυστυχώς ήταν. Η Κλείσοβα ήταν μοναδικός τρόπος ανεφοδιασμού του Μεσολογγίου καθώς ήδη το Βασιλάδι και ο Ντολμάς βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων. Οι Τούρκοι ήθελαν να καταλάβουν την Κλείσοβα για να κοπεί εντελώς ο ανεφοδιασμός του Μεσολογγίου. Όμως η Κλείσοβα δεν θα έπεφτε τόσο εύκολα.
ΓΙΑΝΝΟΣ ΓΑΓΑΝΗΣ ΣΤ1
Περνούσε ο καιρός και ένα βραδύ οι Τούρκοι κάνουν γιουρούσι εναντίον μας και τα παλικάρια αποκρούουν την ξαφνική επίθεση. Εμείς τα παιδιά παίρνουμε θάρρος και ανεβαίνουμε στο τείχος και πετάμε πέτρες στους Τούρκους. Ανοίγουμε κεφάλια και το γιουρούσι των Τούρκων γίνεται δικό μας γιουρούσι. Ενθαρρυμένοι από όλα αυτά είπαμε στον κύριο Ανδρέα Μιαούλη να μας φέρει τρόφιμα. Εκείνος μας είπε ότι θα προσπαθήσει κι έτσι έγινε. Την επόμενη μέρα πραγματικά ήρθε και έσπασε τον Τουρκικό αποκλεισμό στη θάλασσα. Τα άφησε στο απέναντι νησάκι το Βασιλάδι. Από εκεί ήρθαν με βαρκούλες και μας εφοδίασαν για ακόμη μια φόρα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΤΡΑΣ ΣΤ1
"Το χωμάτινο τείχος είχε μια μεγάλη τρύπα και όλοι οι άντρες προσπαθούσαν να σταματήσουν τους Τούρκους που ήθελαν να σκαρφαλώσουν από εκεί, μέσα στο Μεσολόγγι. Έτσι εμείς τα παιδιά, για να βοηθήσουμε τους μεγαλύτερους, σκαρφαλώσαμε στα τείχη και αρχίσαμε να πετάμε πέτρες στους Τούρκους.
Μετά που σπάσαμε μερικά τούρκικα κεφάλια, εκείνοι άρχισαν να οπισθοχωρούν ενώ εμείς συνεχίζαμε να ρίχνουμε πέτρες με όση δύναμη είχαμε, ώσπου δεν έμεινε ούτε ένας!
Τότε όλοι οι μεγάλοι ξεκίνησαν να μας χειροκροτούν και το βράδυ μας μάζεψαν στην πλατεία στήνοντας ένα μεγάλο γλέντι. "
ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΤ1
