Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής για την ορθόδοξη εκκλησία. και το τέλος των Απόκρεω, της κραιπάλης και της κρεοφαγίας. Οι επόμενες 48 ημέρες για την ακρίβεια που ακολουθούν μέχρι την ημέρα του Πάσχα, είναι ημέρες νηστείας και κάθαρσης της ψυχής και του σώματος
εξού και ο χαρακτηρισμός «Καθαρά». Έτσι λοιπόν νηστίσιμα εδέσματα όπως
λαγάνα (αζύμωτο ψωμί), ταραμάς, χόρτα κα. γεμίζουν τα τραπέζια εκείνη
την ημέρα. Όμως πώς συνδέεται το έθιμο του πετάγματος του Χαρταετού και η έξοδος στη φύση με την Καθαρά Δευτέρα;
Πετάμε τον χαρταετό σαν το πέταγμα της ψυχής μας στους Ουρανούς, για να
φθάσουμε το Θεό. Το σώμα του χαρταετού και η ουρά, συμβολίζουν
αντίστοιχα το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου και για να πετάξει ψηλά
πρέπει να υπάρξει ισορροπία μεταξύ τους.
Πατρίδα
του ξεχωριστού αυτού εθίμου είναι η μακρινή Ανατολή. Το έθιμο με
προέλευση από την αρχαία Κίνα. Η ιστορία του χαρταετού έχει βαθιές ρίζες
στην αρχαία Κίνα ξεπερνώντας τα 2.400 χρόνια ζωής. Αρχικά, βέβαια, υλικό κατασκευής των χαρταετών δεν υπήρξε το χαρτί, αλλά το ξύλο.
Συγκεκριμένα, οι λαοί της Ανατολής χρησιμοποιούσαν τους χαρταετούς σε
μαγικές τελετές, θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε τελετουργίες για τον
εξορκισμό του κακού. Πίστευαν ότι όσο ψηλότερα ανεβεί ο αετός τόσο πιο
τυχεροί θα είναι.
Και στην αρχαιότητα
Αλλά και στην ελληνική αρχαιότητα, ο χαρταετός δεν ήταν άγνωστος.
Αναφέρεται ότι ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντα -4ος αι. π. Χ.-
χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αετό, ενώ υπάρχει και ελληνικό
αγγείο της κλασικής εποχής με παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια
της μια μικρή λευκή σαΐτα (είδος αετού) με το νήμα της, έτοιμη να την
πετάξει.
Πιθανότατα βέβαια, τα πειράματα ή τα παιχνίδια των Αρχαίων Ελλήνων με
τους “αετούς” θα πρέπει να γίνονταν με πανί τουλάχιστον ως το Μεσαίωνα,
καθώς η χώρα μας δεν διέθετε σε αφθονία το χαρτί.
Πολύ αργότερα ο Μάρκο Πόλο γυρίζοντας από τα ταξίδια του, φέρνει το
χαρταετό στην Ευρώπη του Μεσαίωνα, όπου τον περιγράφει και για τις
επικίνδυνες επανδρωμένες πτήσεις του.
Τα νεότερα χρόνια, πολλές λεπτομέρειες για την παρουσία του χαρταετού
στη Γηραιά Ήπειρο έχουμε το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία.
Στη δεύτερη περίπτωση, ένας κληρικός αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι
χρησιμοποιούσαν τον χαρταετό σαν παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
Ακολουθούν οι χρόνοι της επιστημονικής χρησιμοποίησης των χαρταετών
(ή και υφασματαετών) ώσπου το 1752 στην Αμερική ο Βενιαμίν Φραγκλίνος
εκτέλεσε το διάσημο πείραμά του, διαπιστώνοντας με τεχνητό αετό τον
ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και του κεραυνού, οπότε και κατασκεύασε το
αλεξικέραυνο. Το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε έναν τεράστιο αετό
για μετεωρολογικές παρατηρήσεις.
Υπάρχει προφορική παράδοση που αγγίζει τα όρια του μύθου, ότι τη
μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την άρχισαν, ρίχνοντας απέναντι με χαρταετό το
πρώτο σχοινί.
Ο Χαρταετός έφθασε στην Ελλάδα πρώτα από τα λιμάνια Ανατολής
(Σμύρνη-Χίο-Κωνσταντινούπολη), τα λιμάνια της Επτανήσου, της Σύρας, των
Πατρών και ακολούθησαν τα αστικά κέντρα, όπου μπορούσε κανείς να
αγοράσει σπάγκο και χρωματιστό χαρτί. Η κατασκευή ενός χαρταετού σήμερα
είναι σχετικά εύκολη υπόθεση καθώς υπάρχουν όλα τα τεχνικά μέσα.
